วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม ซึ่งเป็นวัดที่ใหญ่ที่สุดในอำเภอลี้และยังเป็นวัดประจำหมู่บ้านของชาวปาเกอะญออีกด้วย บริเวณทางเข้าวัดจะมีอนุสาวรีย์พระครูบาชัยวงศาตั้งอยู่ วัดพระพุทธบาทห้วยต้มมีบริเวณที่กว้างขวาง เป็นศาสนสถานที่สำคัญ ศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชนห้วยต้ม ภายในมีเอกลักษณ์ที่สวยงามด้วยเอกลักษณ์ล้านนา ทำจากศิลาแลงที่ขุดได้จากบ่อศิลาแลง ด้านหลังของวัด สถานที่สำคัญได้แก่ วิหารพระเมืองแก้ว ที่องค์พระธาตุได้รับการตกแต่งอย่างงดงาม เป็นสถานที่บรรจุสรีระทิพย์ของหลวงปู่ครูบาชัยวงศาพัฒนา
วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 8 บ้านพระบาทห้วยต้ม ตำบลนาทราย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน มีอาณาบริเวณกว้างขวางเป็นศาสนสถานที่สำคัญ เป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชนห้วยต้มและหมู่บ้านใกล้เคียง มีประวัติความเป็นมาอันยาวนาน สืบเนื่องมาตั้งแต่สมัยพุทธกาลซึ่งมีหลักฐานปรากฏอยู่ที่วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม ได้แก่ รอยพระพุทธบาทและบ่อน้ำทิพย์ ซึ่งในสมัยพุทธการสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เสด็จมาโปรดเวไนยสัตว์ ณ ดินแดนแห่งนี้ พรานได้ต้มข้าวใส่ผักถวายพระพุทธองค์เนื่องจากไม่ทรงฉันเนื้อ จึงเป็นที่มาของชื่อหมู่บ้านว่า "บ้านห้วยต้มข้าว" ต่อมาจึงเพี้ยนเป็นบ้านห้วยต้ม โดยมีหลวงปู่ครูบาเจ้าชัยยะวงศาพัฒนา นักบุญแห่งล้านนา เป็นผู้ก่อตั้งหมู่บ้านและเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน สั่งสอนคนในชุมชนให้เลิกนับถือผีสางนางไม้หันมานับถือพุทธศาสนา ถือศีลกินเจ ไม่บริโภคเนื้อสัตว์ ภายในบริเวณวัดมีสิ่งก่อสร้างที่สวยงามด้วยเอกลักษณ์ล้านนาประยุกต์ วัสดุที่ใช้ก่อสร้างได้นำศิลาแลงมาก่อสร้างเป็นหลัก มีสถานที่สำคัญที่ทรงคุณค่ามากมาย เช่น วิหารครอบรอยพระพุทธบาท, บ่อน้ำทิพย์, เจดีย์ 84,000 พระธรรมขันธ์, หอพระตรีปิฎก, มณฑปพระเจ้าเก้าตื้อ(มณฑปภูมิพล) และวิหารพระเมืองแก้ว พระฐานที่ประทับพระสรีระทิพย์ของหลวงปู่ครูบาเจ้าชัยยะวงศาพัฒนา ปัจจุบันมีพุทธศาสนิกชนทั่วทุกสารทิศเดินทางเข้ามาสักการบูชาและแสวงบุญ ตลอดทั้งร่วมสร้างศาสนสถานต่างๆ เพิ่มขึ้นมากมาย นอกจากจะได้มากราบนมัสการพระสรีระทิพย์ของหลวงปู่ฯ แล้ว ยังได้ชมวิถีชีวิตชาวเผาปากะญอ ซึ่งยังคงความเป็นเอกลักษณ์ทั้งรูปแบบบ้านเรือนและการแต่งกาย
ที่ตั้ง : ตำบลนาทราย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน
